«Кіноатракціон» Тома Ганнінга як протопатерн сучасного інтерактивного кінематографу

Автор(и)

DOI:

https://doi.org/10.31516/2410-5325.090.07

Ключові слова:

інтерактивне кіно, кіно атракціонів, Том Ганнінг, механіка вибору, медіаархеологія, агентство, інтерфейс, база даних, алгоритмічна атракція

Анотація

Здійснена спроба довести спадковість між ключовими принципами «кіна атракціонів» Т. Ганнінга та механіками сучасного інтерактивного кіно, проаналізувавши, як логіка видовища, прямого звернення та афективного впливу технологічно переосмислюється в епоху цифрових медіа. Доведено, що центральна механіка інтерактивного кіно «точка вибору» функціонує як сучасний атракціон. Визначено, що принцип «екзибіціонізму» реалізується через інтерфейс, який руйнує наративне занурення та демонструє власну сконструйованість. Зазначено, що афективний вплив створюється не стільки візуальним видовищем, скільки психологічним напруженням самого акту прийняття рішення. Проаналізовано, що механізм «обмеженої агентності» є не недоліком, а ключовим естетичним прийомом для створення атракціонного ефекту. Також констатовано трансформацію публічного, спільного атракціону на індивідуалізований, приватний та керований даними алгоритмічний вибір.

Біографії авторів

В. Н. Миславський, Харківська державна академія культури, м. Харків

доктор мистецтвознавства, професор, зав. каф. кінотелережисури та сценарної майстерності

Є. В. Субота, Харківська державна академія культури, м. Харків

кандидат культурології, старший викладач кафедри кінотелережисури та сценарної майстерності

В. Б. Чайковська, Харківська державна академія культури, м. Харків

викладачка кафедри кінотелережисури та сценарної майстерності

Б. Я. Фарафонов, Харківська державна академія культури, м. Харків

викладач кафедри кінотелережисури та сценарної майстерності

Посилання

Elsaesser, T. (2016). Film history as media archaeology. Amsterdam University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctt1zxskjv. [In English].

Ernst, W. (2013). Digital memory and the archive (J. Parikka, Ed.). University of Minnesota Press. https://www.jstor.org/stable/10.5749/j.ctt32bcwb. [In English].

Fernández-Vara, C. (2019). Introduction to Game Analysis (2nd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351140089. [In English].

Gunning, T. (1990). The Cinema of Attraction[s]: Early Film, Its Spectator and the Avant-Garde. In T. Elsaesser (Ed.), Early cinema: Space, frame, narrative (pp. 381–388). BFI Publishing. https://surl.li/lxrffn. [In English].

Gunning, T. (2004). An aesthetics of astonishment: Early film and the (in)credulous spectator. In L. Williams (Ed.), Viewing positions: Ways of seeing film (pp. 114–133). Rutgers University Press. https://blogs.ubc.ca/astu204a/files/2016/05/gunning-1.pdf. [In English].

Huhtamo, E. (2006). The pleasures of the peephole: An archaeological exploration of peep media. In E. Kluitenberg (Ed.), Imaginary media. De Balie publishing. https://gebseng.com/media_archeology/reading_materials/Erkki_Huhtamo-Pleasures_of_the_Peephole.pdf. [In English].

Huhtamo, E., & Parikka, J. (Eds.). (2011). Media archaeology: Approaches, applications, and implications. University of California Press. https://doi.org/10.2307/jj.23689317. [In English].

Kessler, F. (2006). The Cinema of Attractions as Dispositif. In W. Strauven (Ed.), The cinema of attractions reloaded (pp. 57–70). Amsterdam University Press. https://www.jstor.org/stable/j.ctt46n09s. [In English].

King, G. (2000). Spectacular narratives: Hollywood in the age of the blockbuster. I. B. Tauris. https://www.bloomsbury.com/us/spectacular-narratives-9780857716972. [In English].

Manovich, L. (2001). The language of new media. MIT Press. [In English].

McMahan, A. (2006). Chez le photographe c’est chez moi: Relationship of actor and filmed subject to camera in early film and virtual reality spaces. In W. Strauven (Ed.), The cinema of attractions reloaded (pp. 291–308). Amsterdam University Press. https://www.jstor.org/stable/j.ctt46n09s.21. [In English].

Murray, J. H. (1997). Hamlet on the holodeck: The future of narrative in cyberspace. MIT Press. [In English].

Musser, C. (1990). The emergence of cinema: The American screen to 1907. Smithsonian Institution Press.

Ndalianis, A. (2000). The frenzy of the visible: Spectacle and motion in the era of the digital. https://www.researchgate.net/publication/265193239_The_Frenzy_of_the_Visible_Spectacle_and_Motion_in_the_Era_of_the_Digital. [In English].

Parikka, J. (2012). What is media archaeology? Polity Press. https://www.academia.edu/35452955/Whatis_Media_Archaeology. [In English].

Prince, S. (1996). True lies: Perceptual realism, digital images, and film theory. Film Quarterly, 49(3), 27–37. https://doi.org/10.2307/1213468. [In English].

Ryu, J. H. (n.d.). The Cinema of Special Effects Attractions and Its Representation of Reality: The Comparison between the Early Tricks and Digital Effects [Doctoral dissertation, Georgia State University]. https://www.thanhouser.org/Research/Jae%20Ryu%20-%20Early%20Tricks%20and%20Digital%20Effects.pdf. [In English].

Elsaesser, T. (2016). Film History as Media Archaeology: Tracking Digital Cinema. Amsterdam University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctt1zxskjv. [In English].

Zielinski, S. (2006). Deep time of the media: Toward an archaeology of hearing and seeing by technical means (G. Custance, Trans.). MIT Press. [In English].

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-09-26

Номер

Розділ

Мистецтвознавство